VRT heeft zonet haar Jaarverslag 2022 voorgesteld aan de mediacommissie van het Vlaams Parlement. Daaruit blijkt dat de publieke omroep halverwege zijn lopende beheersovereenkomst (2021-2025) uitstekende resultaten en vorderingen kan voorleggen. De digitale uitdagingen zijn evenwel bijzonder groot. De mediamarkt internationaliseert voort. Daarom wil VRT voortwerken aan haar transformatie om ook in 2030 een publieke omroep te zijn met een grote maatschappelijke impact.
De cijfers uit het jaarverslag tonen aan dat VRT ook in 2022 een gids voor alle Vlamingen was. Een greep uit de resultaten: In 2022 bereikte VRT wekelijks 90% van de Vlamingen (12 jaar en ouder). Dat is 5%-punt meer dan afgesproken in de beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid. VRT heeft alle relevante doelgroepen ruimschoots bereikt met percentages boven de 75%-norm. Met haar informatie-aanbod bereikte VRT wekelijks 82,4% van de Vlamingen. Dat is 7%-punt hoger dan de norm. Dankzij het informatie-aanbod op sociale media bereikte VRT wekelijks meer dan driekwart van de jongeren (76,6%) met VRT-nieuws. Denk maar aan nws.nws.nws op Instagram (nu 309.000 volgers) en Karrewiet op TikTok (nu 316.900 volgers). En de digitale ambities van VRT werden steeds meer zichtbaar en hoorbaar. VRT MAX bereikt al 1 miljoen Vlamingen per week en is met 457.361 videostarts per dag en meer dan 160 podcasts een volwaardig mediakanaal geworden.
Mensen voelen zich aangesproken door een aanbod als ze zich er ook in herkennen. Daarom voert VRT een ambitieus diversiteits- en inclusiebeleid. Zo is het aandeel van personen met buitenlandse afkomst op het scherm gestegen naar 12,2%. In 2021 was dat nog 9,5%. Door in te zetten op ondertiteling en Vlaamse Gebarentaal maakt VRT haar aanbod ook in toenemende mate toegankelijk voor slechthorenden en doven.
Frieda Brepoels, voorzitter raad van bestuur VRT: “2022 was het jaar waarin VRT heeft geïnnoveerd, keuzes gemaakt en vastgehouden aan haar missie om een kwaliteitsvolle publieke omroep te zijn. We zijn trots op wat VRT doet voor de Vlaamse samenleving, dankbaar voor het voortdurende vertrouwen van ons publiek en nieuwsgierig naar wat de toekomst brengt voor VRT.”
Frederik Delaplace (foto), gedelegeerd bestuurder VRT: “In een jaar met een erg nabije oorlog, een heuse energiecrisis, torenhoge inflatie en een verdere verharding van het maatschappelijke debat, plaatste VRT haar missie om te informeren, te inspireren en te verbinden meer dan ooit centraal. VRT kiest daarbij wel voor de weg van de verandering. Dat zal morgen nog meer nodig zijn dan gisteren willen we met al onze talenten de mediagebruiker blijven bereiken.”
VRT koestert de ambitie om elke inwoner in Vlaanderen en Brussel een aanbod te geven van informatie, cultuur, educatie, sport en ontspanning. Verschillende cijfers benadrukken het succes van die maatschappelijke missie: 85,3% van de personen die in contact kwamen met het KMSKA-aanbod van VRT, vindt het goed dat de publieke omroep met programma’s rond de opening van het KMSKA aandacht besteedt aan Vlaamse musea. Door die aandacht in combinatie met de museumtips in Het verhaal van Vlaanderen steeg de verkoop van het aantal museumpassen. Uit impactonderzoek over Taboe bleek dat 51% van de Vlamingen aangaf dat ze iets bijleerden over specifieke bevolkingsgroepen uit het programma. Het format is intussen al aan 9 landen verkocht. 55,9% van alle Vlaamse kinderen zette 4 stippen op de hand, naar aanleiding van de Stip it-actie, om te tonen dat pesten niet oké is.
Karen Donders, directeur Publieke Opdracht, Talent en Organisatie: “De samenleving is altijd het vertrekpunt van wat VRT doet. Ook in 2022 waren maatschappelijke thema’s een rode draad door het aanbod van al onze merken, met hartverwarmende klassiekers als De Warmste Week (VRT), Stip it (Ketnet, Radio2 en MNM), Taboe (VRT 1) en onze EDUbox, maar ook met inspirerende items en acties in radioprogramma’s zoals De wereld van Sofie (Radio 1), Kawtar & Keyaert (MNM) en Weldoeners (Radio2).”
VRT wil een belangrijke maatschappelijke rol blijven spelen met een groot bereik. Schermgezichten spelen hierin een cruciale rol. “Ze zijn onze uithangborden, onze ambassadeurs, onze rasvertellers waarmee we bijna elke Vlaming dagelijks bereiken. Een geschiedenisprogramma als Het verhaal van Vlaanderen haalt zonder Tom Waes niet de helft van het bereik, een dogmadoorbrekend programma als Taboe kan niet werken zonder Philippe Geubels“, staat in het persbericht te lezen. VRT biedt in het jaarverslag transparantie over het aantal exclusiviteitscontracten. Dat zijn er net zoals vorig jaar 19. Er zijn dit jaar twee vrouwen meer in de lijst. Daarmee is VRT goed op weg om meer genderevenwicht te brengen, wat ook op het scherm zichtbaar zal zijn. Dat er twee contracten in de hoogste categorie bij komen, heeft te maken met de grotere inzet van schermgezichten en hun prestatiegebonden verloning, niet met hogere exclusiviteitsvergoedingen. Frederik Delaplace: “We gaan tegen eind 2025 nog meer voor een portfolio die de diversiteit in de maatschappij beter weerspiegelt èn in lijn is met de besparingen die we moeten realiseren. We gaan voor minder exclusiviteitscontracten en een genderevenwicht.”
VRT gaat digitaal vooruit
In 2022 focuste VRT op haar toekomst. Zo was de switch van VRT NU naar VRT MAX een sleutelmoment voor het digitale VRT-aanbod. VRT verscherpte haar merken- en digitale strategie met VRT MAX en VRT NWS als twee centrale digitale platformen. VRT MAX is het eerste platform in Vlaanderen waarop je zowel video en digitale content als audio vindt. Het bereik van VRT MAX steeg verder in 2022 met gemiddeld 457.361 videostarts per dag. Frederik Delaplace: “De combinatie van video, audio en digitale content op VRT MAX blijkt te werken. VRT veroverde opnieuw een – nog te bescheiden – plekje in de gemiddelde mediadag van twintigers en dertigers. We blijven de ambitie koesteren om nog meer aansluiting te zoeken bij jongeren en de actieve beroepsbevolking, groepen waarvan we weten dat ze anders media consumeren dan pakweg 5 jaar geleden.”
Groot vertrouwen in de vernieuwing van Radio2
Radio2 blijft afgetekend de grootste radiozender van Vlaanderen, met dagelijks meer dan 1,1 miljoen luisteraars. Dat is werkelijk uniek in Europa. Om die positie vast te houden moet een merk als Radio2 ook zorgen voor voldoende instroom van nieuwe luisteraars als opvolging van de huidige generatie. Dat is geen keuze tegen oudere luisteraars, geen enkel radiostation bereikt zoveel ouderen als Radio2. Wel is het een teken van groot geloof in de toegevoegde waarde van een zender als Radio2. Digitaal regionieuws bereikt intussen steeds meer Vlamingen. Regionaal nieuws is vandaag al goed voor 25% van de nieuwsconsumptie bij VRT NWS. Op die manier spelen Radio2 en VRT NWS niet alleen in op veranderende mediagewoontes, maar ook op het feit dat steeds meer Vlamingen in verschillende regio’s leven, werken, wonen. Frederik Delaplace: “Een vernieuwing als die van Radio2 vraagt tijd, luisteraars moeten hieraan wennen, zeker bij een gewoontemedium als radio. We zien intussen aan de vele reacties in de app dat de Radio2-luisteraars, oud én nieuw, ook van de nieuwe programma’s gaan houden. Maar we zijn niet doof voor het signaal en gaan de komende maanden de dialoog met de luisteraars aan hoe we ons aanbod nog kunnen verbeteren.”
Structurele financiering van de publieke omroep
Als de verandering in mediagedrag de komende tijd even snel gaat als in de eerste tweeëneenhalf jaar van de beheersovereenkomst, zal VRT verder moeten innoveren en investeren om ook in 2030 nog relevant te zijn. Tegen die tijd zijn artificiële intelligentie en ChatGPT’s allicht al kinderspel. Om dat waar te maken, vraagt VRT een dialoog over de structurele onderfinanciering van de publieke omroep. Met het transformatieplan en de versnelde digitalisering heeft de hele organisatie getoond dat ze gelooft in en werkt aan haar eigen toekomst. De financiële omstandigheden waarin VRT (en andere media) vandaag opereert, zijn zo verschillend van wat geweten was bij het aangaan van de beheersovereenkomst, dat een debat zicht opdringt. De publieke omroep wil graag het gesprek aangaan over een grotere flexibiliteit in zijn activiteiten en een structurele oplossing voor zijn financiering.
Verbonden met iedereen
De publieke omroep blijft hard werken aan de torenhoge ambitie om maatschappelijke en economische impact te creëren met kwalitatieve programma’s op alle relevante platformen. Nieuwe samenwerkingen, de vindbaarheid van ons aanbod verzekeren (bijvoorbeeld op smart tv’s en in de wagen) en financiële ruimte spelen daarin een cruciale rol. In het jaarbeeld 2023 biedt VRT een blik op enkele ambitieuze en spannende toekomstplannen. Denk aan straffe dingen op vlak van digitale wijsheid, meer web onlies, en sterke, kwaliteitsvolle fictie. De publieke omroep maakt zich ook op voor het verkiezingsjaar 2024. 550.000 Vlamingen mogen dan voor het eerst stemmen. Is het aan de publieke omroep om hen te overtuigen van het belang van de democratie? En zo ja, hoe dan? VRT NWS-veteraan Ivan De Vadder en jongerenjournalist Louise Hoedt slaan de handen in elkaar om eerste-keer-stemmers grondig te informeren.
